विराटनगर, भाद्र ५।
सत्यनारायण शर्मा
विराटनगरस्थित न्यूरो कार्डियो एण्ड मल्टिस्पेशियालिटी अस्पतालले आफ्नो २५औं स्थापना दिवस रजत जयन्तीको रुपमा भव्यतापूर्वक मनाउन लागेको छ। सन् १९९९ (वि.सं. २०५७) मा बेलायतमा अध्ययन सकेर फर्किएका न्युरोलोजिस्ट डा. विरेन्द्र कुमार विष्टले सुरु गरेको यो अस्पताल आज पूर्वाञ्चल मात्र होइन देशकै प्रमुख स्वास्थ्य गन्तव्यका रूपमा स्थापित भइसकेको छ। अस्पतालको रजत जयन्ती २०८२ भाद्र ८ गते विशेष कार्यक्रमका साथ मनाइने भएको हो।
अस्पतालले विगत २५ वर्षमा नेपाली मात्र नभई सीमावर्ती भारतीय बिरामीहरूको पनि पहिलो रोजाइ बन्ने सफलता हासिल गरेको छ। “हाम्रो यो उपलब्धि सेवाग्राही, समाज र सहकर्मीले देखाएको विश्वासको परिणाम हो,” अस्पतालले पत्रकार सम्मेलनमार्फत जनाएको छ।
संस्थापना र प्रारम्भिक यात्रा
वि.सं. २०५७ साल भाद्र ८ गते तत्कालीन बेलायती राजदूत रोनाल्ड पिन नासबाट ‘न्यूरो डायग्नोस्टिक एण्ड रिसर्च सेन्टर’ को रूपमा उद्घाटन गरिएको यो संस्था, २०६२ असोजमा ‘न्यूरो हस्पिटल’ मा परिणत भयो। प्रारम्भमा नेपालकै पहिलो न्युरोलोजी ओपीडी तथा आईपीडी सेवा सुरु गरेर यसले आफ्नो फरक पहिचान बनाएको थियो।
वि.सं. २०६२ मा तोसिबा सिटी स्क्यान मेशिन जडान गरी अत्याधुनिक इमेजिङ्ग सेवाको सुरुवात गरियो भने २०६३ मा स्त्री रोग तथा प्रसूति सेवा थपियो। २०६७ मा निजी स्तरबाट पूर्वकै पहिलो न्यूरो सर्जरी सेवा सुरु गरियो। त्यसैगरी २०६८ मा १६ स्लाइसको सिटी स्क्यान मेशिन, २०६९ मा निजी क्षेत्रकै पहिलो सिमेन्स कम्पनीको एमआरआई मेशिन जडान भयो। यसअघि बिरामीहरूलाई काठमाडौँ वा भारत जानुपर्ने बाध्यता अन्त्य भएको अस्पतालले जनाएको छ।
विस्तार र नयाँ उपलब्धिहरू
वि.सं. २०७० मा यस संस्थाले नाम परिवर्तन गर्दै ‘न्यूरो कार्डियो एण्ड मल्टिस्पेशियालिटी हस्पिटल’ मा रुपान्तरण गर्यो। त्यसपछि मुटु रोग, जनरल सर्जरी, कान-नाक-घाँटी, आँखा, मानसिक रोग, जनरल मेडिसिन लगायतका विभागहरू सञ्चालनमा आए।
वि.सं. २०७१ मा पूर्वको पहिलो क्याथल्याब सेवा सुरु गरियो भने २०७४ मा ‘तुलसा मदर एण्ड चाइल्ड हस्पिटल’ स्थापना गरियो। विश्वव्यापी कोभिड महामारीको समयमा २०७७ मा विशेष ‘कोभिड हस्पिटल’ स्थापना गरी अग्रपंक्तिमा सेवा दिइएको थियो। हालै २०८० मा जनरल इलेक्ट्रिक कम्पनीको अत्याधुनिक एमआरआई सेवा, २०८१ मा नेपालकै पहिलो एआई पावर्ड १२८ स्लाइस सिटी स्क्यान मेशिन जडान गरी सेवा गुणस्तरमा नयाँ आयाम थपिएको छ।
२५ लाखभन्दा बढी बिरामीलाई सेवा
अस्पतालले विगत २५ वर्षमा २५ लाखभन्दा बढी सेवाग्राहीलाई उपचार सेवा उपलब्ध गराएको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ। यस अवधिमा ७५०० भन्दा बढी न्युरो सर्जरी, ५००० भन्दा बढी मुटु सम्बन्धी प्रक्रिया, ६००० भन्दा बढी हाडजोर्नी शल्यक्रिया सफलतापूर्वक सम्पन्न भएको बताइएको छ।
अस्पतालले यससँगै नेपालकै दक्ष विशेषज्ञ चिकित्सकहरूको टोलीलाई आकर्षित गर्दै निरन्तर सेवा विस्तार गरेको छ। “हामीलाई गर्व छ, आज विराटनगर स्वास्थ्य हबको रूपमा स्थापित भएको छ र त्यसमा हाम्रो योगदान महत्त्वपूर्ण छ,” अस्पतालले उल्लेख गरेको छ।
रजत जयन्ती विशेष कार्यक्रम
२५औं वर्ष प्रवेशको अवसरमा अस्पतालले विभिन्न सामाजिक र स्वास्थ्य कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरिरहेको छ। यस अन्तर्गत राधाकृष्ण रथयात्रामा हेल्प डेस्क, मानव सेवा आश्रममा निःशुल्क स्वास्थ्य परीक्षण तथा औषधि–फलफूल वितरण, वृहत रक्तदान कार्यक्रमबाट २५६ पिन्ट रक्त संकलन लगायतका गतिविधि सम्पन्न भइसकेका छन्।
यस्तै, भाद्र ८ देखि १४ सम्म २५ प्रकारका परीक्षणमा २५ प्रतिशत छुटको व्यवस्था गरिएको छ। साथै आगामी दिनमा प्रत्येक वर्ष उत्कृष्ट नर्स र उत्कृष्ट मेडिकल अफिसरलाई रु. ५१ हजारसहित सम्मान गर्ने घोषणा गरिएको छ।
सामाजिक योगदान र आगामी योजना
यस रजत जयन्ती वर्षमा अस्पतालले ‘तुलसा देवी फाउण्डेशन’ स्थापना गरी सामाजिक गतिविधिहरूलाई व्यवस्थित गर्ने योजना बनाएको छ। सो फाउण्डेशनको पहलमा ब्लड बैंक स्थापना, सरसफाइ अभियान, वृक्षारोपण, सिसी क्यामेरा र प्रकाश व्यवस्थाको सुधार लगायतका काम हुनेछन्।
यस्तै, कोशी र मधेश प्रदेशका विभिन्न स्थानमा निःशुल्क स्वास्थ्य शिविर, सचेतना कार्यक्रम पनि सञ्चालन गरिने भएको छ।
भविष्यतर्फ अस्पतालले १५० शैयाको सेवा क्षमता विस्तार गरी छिट्टै २५० शैयामा पुर्याउने, साथै कोशी र मधेश प्रदेशका अन्य तीन स्थानमा सुपरस्पेशियालिटी सेवा केन्द्र स्थापना गर्ने दीर्घकालीन योजना सार्वजनिक गरेको छ।
उपलब्ध सेवाहरू
हाल अस्पतालले न्युरोलोजी, न्युरो सर्जरी, मुटु रोग, हाडजोर्नी, स्त्री रोग तथा प्रसूति, बाल स्वास्थ्य, मानसिक रोग, नेत्र, ईएनटी, नेफ्रोलोजी, युरोलोजी, ग्यास्ट्रोलोजी, आपतकालीन चिकित्सा, प्याथोलोजी, रेडियोलोजी, एनेस्थेसियोलोजी, दन्त, चर्म तथा यौन रोग, फिजियोथेरापी, संक्रमण रोग उपचार लगायत २३ वटा विभागीय सेवा प्रदान गरिरहेको छ।
निष्कर्ष
२५ वर्षको यात्रामा न्यूरो कार्डियो एण्ड मल्टिस्पेशियालिटी अस्पतालले विराटनगर मात्र नभई समग्र प्रदेशको स्वास्थ्य क्षेत्रमा ऐतिहासिक योगदान दिएको छ। आधुनिक प्रविधि, दक्ष चिकित्सक र गुणस्तरीय सेवाका कारण यो अस्पतालले आज पूर्वाञ्चल मात्र नभई सीमावर्ती भारतीय बिरामीहरूको पनि विश्वास जितेको छ।
रजत जयन्तीको अवसरमा आयोजित विभिन्न सामाजिक र स्वास्थ्य कार्यक्रमहरूले यस संस्थाको सामाजिक उत्तरदायित्वप्रतिको प्रतिबद्धता झल्काएको छ। अस्पतालले आगामी पाँच वर्षभित्र थप विस्तार र नयाँ सेवा सुरु गर्ने योजना सार्वजनिक गर्दै पत्रकारहरूप्रति विशेष धन्यवाद ज्ञापन गरेको छ।
