सत्यनारायण शर्मा
विराटनगर ।
विराटनगर–रानीस्थित सशस्त्र प्रहरी बल नेपाल, प्रस्तावित सीमा सुरक्षा गुल्ममा काठमाडौँबाट सरुवा भएर आएका डिएसपी विकास खतिवडाको इमानदार र कठोर कार्यशैलीका कारण वर्षौंदेखि रानी नाकाबाट सञ्चालन हुँदै आएको तस्करी इतिहासकै न्यूनतम अवस्थामा झरेको छ।
डिएसपी खतिवडा आएपछि कडा निगरानी र शून्य सहिष्णुता नीति लागू हुँदा करिब दुई सयजति तस्करहरू मध्ये ९० प्रतिशतले तस्करी छोडेर अन्य पेशामा जान बाध्य भएको स्रोत बताउँछ।
पहिले खुलेआम तस्करी, अब प्रवेशमै प्रतिबन्ध
खतिवडा आउनुअघि रानी भन्सार क्षेत्र तस्करीको प्रमुख केन्द्र मानिन्थ्यो। तस्करहरू खुलमखुला भारत–नेपाल सीमाबाट तरकारी, आलु–प्याज, लत्ताकपडा, हाडबेड, काजु–किसमिस, रजनीगन्धादेखि प्रतिबन्धित वस्तुसम्म भित्र्याउने गर्थे।
अघिल्ला प्रमुखहरू तस्करहरूसँग आर्थिक लेनदेनमा मिलेमतो गर्ने गरेको आरोप पनि स्थानीय व्यापारीहरूबाट सुनिन्थ्यो। हाकिमको जन्मदिनसम्म तस्करले विशाल होटलमा मनाइदिने प्रचलन थियो।
तर डिएसपी खतिवडा आएपछि कुनै पनि तस्करलाई कार्यालय प्रवेश नै रोक,
– एक कप चिया स्वीकार नगर्ने,
– आर्थिक प्रलोभन अस्वीकार गर्ने,
– तस्करीका मुखिया जोसुकै भए पनि कारवाही गर्ने नीतिले
तस्करीमा संलग्न समूहहरू पराजित हुन थाले।
तस्करहरूले दलाल तथा राजनीतिक पहुँच प्रयोग गरेर दबाब दिन खोजे पनि खतिवडा अडिग रहे। धेरैले दुईगुना घुस प्रस्ताव गरे पनि उनले नमानेपछि तस्करीको बाटो नै बन्द भयो।
आलु–प्याज र तरकारी तस्करी ठप्प
विराटनगरमा व्यापक रहेको आलु–प्याज तथा हरियो तरकारी तस्करी करिब पूर्ण रूपमा रोकिएको छ।
दिनको पाँचभन्दा बढी ट्रक बराबरको तरकारी तस्करी गराउने सिता शर्माको समूह आज शून्य अवस्थामा पुगेको छ।
शर्मा अहिले घरमै बेरोजगार जस्तै बस्न बाध्य भएको तस्करीमा संलग्नहरूले स्वयं बताएको स्रोतको दाबी छ।
लत्ताकपडा तथा किराना आइटम तस्करी गर्ने समूहले पेशा बदल्दै—
– कसैले सिटी–रिक्सा चलाउन,
– कसैले माछा बेच्न,
– कसैले चिया–नास्ताको होटल खोल्न,
– महिलाहरूले हाटबजारमा आलुचप, पियाजी, भक्का बेचेर गुजारा गर्न
शुरु गरेका छन्।
नक्कली अपाङ्गता प्रयोग गर्ने तस्करसमेत सक्रिय थिए
पहिले तस्कर समूहले
– नक्कली अपाङ्गता कागज बनाउने,
– तिनचक्के रिक्सा, भ्यान, मोटरसाइकल भाडामा दिने,
– भारतको विहारबाट मानिस भाडामा ल्याएर तस्करी गराउने
जस्ता गतिविधि गरिरहेको प्रहरीले फेला पारेको थियो।
सुरुमा मानवियताका आधारमा केही अपाङ्गता भएका व्यक्तिलाई दैनिक एक(दुई पटक सामान ओसार्न अनुमति दिएको भए पनि पछि उनीहरूले प्रतिबन्धित र महँगा सामान ओसार्न थालेपछि खतिवडाले यो गतिविधि पूर्ण रूपमा रोकिदिए।
आज रानी नाकामा अपाङ्गता कोटामा तस्करी गर्ने एक जनासमेत देखिँदैन।
६ महिनामा राजस्व वृद्धि, ८ जनामाथि मुद्दा
तस्करी रोकिएसँगै भन्सार राजस्व पनि उल्लेख्य वृद्धि भएको छ।
गत वर्ष २०८१ को जेष्ठदेखि कार्तिकसम्मको राजस्व १ करोड ५२ लाख ४६ हजार थियो।
यस वर्ष डिएसपी खतिवडा आएपछि केवल ६ महिनामै १ करोड ७० लाख ५३ हजार बराबरको सामान भन्सार दाखिला भएको छ।
यही अवधिमा ८ जनाविरुद्ध मुद्दा दर्ता गरिएको छ।
अघिल्ला वर्षहरूमा तस्करले सशस्त्र प्रहरीकै दर्जनौँ कर्मचारीलाई कुटपिट गर्दै पनि उन्मुक्ति पाउँथे।
तर खतिवडाको कठोर नेतृत्वपछि
– कर्मचारीको कार्यक्षमता बढेको,
– आर्थिक प्रलोभनमा नपर्ने संस्कार विकसित भएको
गुल्म स्रोत बताउँछ।
पहिले १०० रुपैयाँमा खोलिने ढाट, अहिले पूर्ण रूपमा बन्द
पहिले तस्करका ‘पर पोका’ लिएर
– सशस्त्र प्रहरी,
– भन्सार कर्मचारी,
– नेपाल प्रहरी
सबैले प्रत्येक ढाटमा १००–१०० रुपैयाँ उठाउने गरेको जनप्रतिनिधिहरू बताउँछन्।
पत्रकार र दलाल मिलाउने काम तस्करले आफै गर्ने गरेको थियो।
तर डिएसपी खतिवडा आएपछि रानी गुल्ममा तस्करीका सबै ढाट पूर्ण रूपमा बन्द भएका छन्।
डिएसपी विकास खतिवडाको इमानदार नेतृत्व र कडा कार्यशैलीले
विराटनगर–रानी नाकामा तस्करी इतिहासमै पहिलोपटक शून्य स्तरमा झरेको छ।
यसले न केवल राज्य राजस्व वृद्धि भएको छ,
बरु तस्करहरू समेत वैधानिक पेशातिर फर्किन बाध्य भएका छन्।
रानी नाकामा अहिले
तस्करी गर्न खोजे पनि पाईँदैनू भन्ने धारणा व्यापक बनेको छ।
